Đại dịch và chính sách lãi suất thấp xuyên suốt giai đoạn khó khăn này đã đẩy thị trường bất động sản tại quốc gia lớn thứ hai trên thế giới vào tình trạng mất kiểm soát, đây được xem là lý do chính dẫn đến việc người nước ngoài (chưa có quốc tịch hoặc thường trú nhân) bị cấm mua nhà ở Canada.
Cụ thể, việc duy trì lãi suất thấp để bơm tiền vào thị trường đã vô tình đẩy doanh số bán nhà và giá thuê nhà Canada lên mức cao kỷ lục. Trong tình hình đó, tại cuộc bầu cử năm 2021, Đảng Tự do của Thủ tướng Justin Trudeau đã lấy trọng tâm là giải quyết vấn đề khủng hoảng nhà ở.
Trong một tuyên bố đăng trên website của chiến dịch, đảng này có viết: “Những bất động sản ở Canada đang thu hút những kẻ trục lợi, các tập đoàn lớn và các nhà đầu tư nước ngoài. Nhà ở là để dành cho người dân, không phải các nhà đầu tư”.
Sau khi chiến thắng cuộc bầu cử, Đảng Tự do đã chính thức ban hành luật cấm người nước ngoài mua nhà tại Canada, có hiệu lực từ ngày 1/1/2023 và kéo dài đến tận năm 2027.
Rất nhanh chóng, luật mới đã gây ra sự tranh cãi diện rộng trên khắp Canada. Một số chuyên gia cho rằng, có rất nhiều nghi ngại xung quanh việc các nhà đầu tư nước ngoài nhảy vào quốc gia này để đầu cơ bất động sản và hầu hết người Canada (công dân và thường trú nhân) đều cho rằng hành động này sẽ lấy đi nguồn cung nhà ở và đẩy giá nhà đất và giá thuê lên cao.
Tuy nhiên, cũng không ít người cho rằng người nước ngoài đến mua nhà với phần lớn mục đích để định cư khi mới đến Canada, không phải đầu cơ.
Trên thực tế, chính quyền tại nhiều tỉnh bang trước đó cũng đã thi hành các chính sách nhằm kiềm chế giá nhà ở tăng cao. Tại Ontario, tỉnh bang đã tăng thuế sở hữu bất động sản đối với người nước ngoài từ 20-25%, British Columbia (BC) cũng áp thuế 20% đối với các đối tượng mua nhà quốc tế.
Các chính sách thuế quan đã phát huy hiệu quả khi tỉ lệ đầu tư nước ngoài vào bất động sản đã giảm từ 9% (6/2016) về khoảng 1% (6/2022), theo dữ liệu từ Cơ quan Tài chính British Columbia.
Brendon Ogmundson – chuyên gia kinh tế tại Hiệp hội Bất động sản British Columbia – kết luận mặc dù vướng mắc về hàng rào thuế quan, giá nhà tại BC vẫn leo lên mốc cao nhất mọi thời đại.
“Đó là bằng chứng cho thấy người mua nước ngoài không phải là động lực chính đẩy giá bất động sản lên cao và lệnh cấm này là vô tác dụng”
Ông Ogmundson chia sẻ.
Michael Bourque, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Bất động sản Canada có trụ sở tại Ottawa, gọi luật cấm người nước ngoài mua nhà là đang làm xấu đi hình ảnh một đất nước Canada đa văn hóa, cở mở và thân thiện.
Để phản bác các chỉ trích, bà Adrienne Vaupshas – phát ngôn viên của Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Tài chính Chrystia Freeland – cho hay, luật cấm người nước ngoài mua nhà ở Canada chỉ đang nhắm vào một bộ phận nhỏ các “thành phần đầu cơ”.
“Luật này cấm các doanh nghiệp thương mại nước ngoài và những người không phải công dân hoặc thường trú nhân Canada mua nhà ở và các bất động sản phi giải trí”
bà Vaupshas chia sẻ.
Ngày 21/12/2022, chính phủ Canada cũng đã ban hành một bộ quy tắc ngắn gọn, trong đó có nêu rõ các trường hợp miễn trừ và cách thức thực thi luật cấm kể trên.
Văn bản này chỉ ra rằng lệnh cấm mua nhà ở Canada đối với người nước ngoài chỉ áp dụng tại “các khu vực đô thị được điều tra dân số” và “cụm đô thị được điều tra dân số” – về cơ bản là các thành phố đáp ứng những tiêu chí dân số nhất định.
Những trường hợp vẫn được sở hữu bất động sản nhà ở bao gồm người mua có vợ/chồng hoặc đối tác người Canada, người tị nạn và người nước ngoài mua nhà ở nhiều hộ gia đình, lớn hơn 3 đơn vị nhà ở (về cơ bản thì dạng bất động sản này có thể dùng để cho thuê).
Với những người vi phạm, số tiền phạt có thể lên đến 10.000 USD. Chính quyền Canada có thể được áp dụng hình phạt “với bất kỳ bên nào bị kết tội cố ý hỗ trợ một người không phải công dân hoặc thường trú nhân Canada mua bất động sản nhà ở trong thời gian lệnh cấm còn hiệu lực”. Những người mua vi phạm có thể bị buộc phải bán tài sản và nhận về số tiền bằng hoặc ít hơn con số đã bỏ ra để sở hữu bất động sản đó.
Dù có miễn trừ nhưng lệnh cấm người nước ngoài mua nhà ở Canada được đưa ra trong bối cảnh những chính sách nhập cư mới của cả liên bàng và tỉnh bàng đang được đẩy mạnh nhằm mục tiêu bổ sung gần 1 triệu nhân lực chất lượng cao cho quốc gia này.
Số lượng người nhập cư đang tiến dần tới mức cao nhất mọi thời đại ở Canada, với dữ liệu điều tra dân số được công bố vào tháng 10/2022 cho thấy người nhập cư hiện chiếm 23% dân số, với phần lớn đến từ Ấn Độ và Trung Quốc. Nhưng chính phủ Canada vẫn đề xuất chào đón 465.000 thường trú nhân mới vào năm 2023 và hơn 500.000 vào năm 2025.
Với mục tiêu dân số đó, Canada Mortgage and Housing Corporation dự báo rằng cần phải xây dựng thêm 3,5 triệu ngôi nhà để đáp ứng nhu cầu về nhà ở tại quốc gia này vào năm 2030.
